Tai nạn điện giật thường xảy ra đột ngột, do vô tình hoặc không nắm vững những nguyên tắc đề phòng tai nạn khi tiếp xúc với điện, hậu quả là nạn nhân có thể bị bỏng ở các mức độ khác nhau, thậm chí tử vong do ngừng hô hấp và tuần hoàn. Bởi vậy, sơ cứu ban đầu có vai trò quan trọng trong việc cứu sống nạn nhân.
Khi đó nếu biết cách phòng chống và sơ cứu hiệu quả thì người bị điện giật có thể hạn chế những hậu quả xấu nhất như bị bỏng, thậm chí tử vong. Nhất là khi mùa mưa bão sắp đến, thì trang bị kỹ năng sơ cứu khi bị điện giật là cần thiết.
Vì vậy, việc sơ cứu nạn ban đầu cho nhân bị điện giật có vai trò rất quan trọng trong việc cứu sống nạn nhân.
- Thời gian 1 phút khả năng cứu sống là 98%
- Thời gian 2 phút khả năng cứu sống là 90%
- Thời gian 3 phút khả năng cứu sống là 70%
- Thời gian 4 phút khả năng cứu sống là 50%
- Thời gian 5 phút khả năng cứu sống là 25%
Cách sơ cứu nạn nhân khi bị điện giật
Ngắt nguồn điện
– Khi phát hiện người bị điện giật, trước tiên cần nhanh chóng tách nạn nhân ra khỏi dòng điện bằng cách cắt cầu dao điện. Có thể dùng bất cứ một vật dụng gì khô nhưng không phải bằng kim loại để đẩy, tách nạn nhân ra khỏi dòng điện (Lưu ý: Không được dùng tay không mà nên mang găng tay cao su hay quấn bao nylon, vải khô, đi guốc dép khô hay đứng trên một tấm ván khô, dùng gậy gỗ khô để gạt dây điện ra).
Khi bị điện giật, dòng điện có thể trở thành điện lưu trong cơ thể và lây truyền xung quanh nên khi tách nạn nhân ra khỏi dòng điện phải dùng những vật liệu khô, không dẫm điện. Tốt nhất nên sử dụng một thanh tre, gỗ khô, đeo bao tay cao su hoặc quấn ni-lông khô quanh tay, đi dép nhựa hoặc cao su, đứng trê một tấm ván khô để tách nạn nhân ra khỏi dòng điện.
– Đặt nạn nhân nằm ở nơi thoáng mát.
– Kiểm tra xem nạn nhân còn thở hay không bằng cách, áp má vào mũi nạn nhân và xem lồng ngực có di động hay không, hoặc dùng tay đặt vào động mạch hai bên cổ nạn nhân.
- Với nạn nhân bất tỉnh, không có dấu hiệu thở: tiến hành hô hấp nhân tạo và ép tim lồng ngực tại chỗ, cho đến khi tự thở được hoặc xác định nạn nhân chắc chắn đã chết thì mới dừng lại.
+ Hô hấp nhân tạo: Nới rộng quần áo và dây thắt lưng, đệm dưới cổ cho đầu hơi ngửa ra sau để đảm bảo đường hô hấp được thông thoáng. Một tay bịt mũi nạn nhân, tay kia kéo hàm xuống dưới để miệng hở ra, ngậm chặt miệng nạn nhân rồi thổi liên tục 2 hơi đối với người lớn, một hơi đối với trẻ em dưới 8 tuổi, sau đó để lồng ngực tự xẹp xuống rồi lại thổi tiếp. Người lớn và trẻ em trên 8 tuổi, mỗi phút phải thổi ngạt 20 lần. Trẻ dưới 8 tuổi, mỗi phút phải thổi ngạt từ 20 – 30 lần
+ Ép tim ngoài lồng ngực: Người tiến hành ép tim ngồi bên trái nạn nhân, hai bàn tay chồng lên nhau rồi để trước tim, tương ứng với núm vú hoặc khoang liên sườn 4 – 5 bên ngực trái, từ từ ấn sâu xuống khoảng từ 1/3 cho đến một nửa bề dày lồng ngực, sau đó nới lỏng tay ra. Người lớn và trẻ em trên 1 tuổi, số lần ép tim trong một phút khoảng 100 lần. Trẻ dưới 1 tuổi, mỗi phút ép tim hơn 100 lần. Nếu phải kết hợp cả ép tim với thổi ngạt, cứ 5 lần ép tim lại thổi ngạt một lần.
- Với nạn nhân còn tỉnh:Kiểm tra mức độ tổn thương ở các vị trí nặng hay nhẹ. Đặc biệt, kiểm tra tổn thương nguy hiểm trước như ở đốt sống cổ bởi những tổn thương này có thể gây liệt nếu không sơ cấp cứu kịp thời, sau đó tiến hành kiểm tra các bộ phận còn lại. Động viên, an ủi để nạn nhân yên tâm.
– Nhanh chóng đưa nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất.
Những lưu ý khi sơ cứu người bị điện giật
- Tuyệt đối không để nạn nhân bị ngã và gây ra tổn thương nghiêm trọng hơn.
- Không được chạm vào nạn nhân khi chưa ngắt nguồn điện, không được dùng tay không để kéo nạn nhân ra khỏi nguồn điện vì có thể bạn sẽ bị điện giật.
- Phải giữ cho mình một tâm thái thật bình tĩnh, tránh hoảng loạn để đảm bảo sơ cứu an toàn cho nạn nhân
Phòng ngừa điện giật
- Để phòng ngừa điện giật các gia đình thiết kế các ổ điện an toàn.
- Thường xuyên kiểm tra hệ thống điện, đảm bảo các thiết bị điện an toàn, không bị hở, mát.
- Khi sửa điện phải dùng găng tay, ủng, kìm, bút thử điện… cách điện, tuyệt đối không dùng tay không để nối và cắt điện.
- Không để các dụng cụ điện, dây dẫn điện ngang tầm tay trẻ em.
- Không để trẻ em chơi đùa gần các thiết bị điện như ổ cắm điện, nồi cơm điện đang nấu, quạt điện…
- Người lớn không dùng điện để đánh cá, diệt chuột, chống trộm…
- Hãy thường xuyên kiểm tra các thiết bị điện, đặc biệt là các thiết bị đã sử dụng trong một thời gian dài trong nhà bạn.
Để phòng ngừa tai nạn điện trong mùa mưa bão, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra; mỗi cá nhân nên thực hiện biện pháp sau:
- Công tác chuẩn bị trước mùa mưa bão:
- Kiểm tra, sửa chữa hư hỏng của hệ thống điện gia đình quản lý. Không để điện rò rỉ ra lên mái tôn, nhà cửa, cây cối, hàng rào ….;
- Chặt, tỉa cây trong hành lang bảo vệ an toàn lưới điện và những cây có khả năng đổ vào kết cấu công trình điện;
- Không lắp đặt thiết bị điện tại nơi có nguy cơ ngập nước hoặc ẩm ướt; trong nhà phải lắp đặt các thiết bị đóng, cắt chống dòng rò chất lượng cao.
- Những điều cần thực hiện:
- Sử dụng điện an toàn, đúng quy định, không dùng điện để bắt cá, bẫy chim chuột, chống trộm …;
- Không bắn súng, pháo hoa vào công trình điện. Không tháo gỡ, kết cấu công trình điện. Không leo lên cột điện, vượt qua hàng rào trạm điện;
- Không họp chợ, bán hàng, tụ tập, để các vật dụng… gần hoặc lợi dụng bất kỳ bộ phận nào của công trình điện vào việc khác;
- Không xây dựng nhà ở, công trình, giàn giáo, hộp đèn, biển quảng… trong hành lang bảo vệ an toàn lưới điện cao áp và dựng các kết cấu tại nơi mà khi ngã đổ có thể va quẹt vào công trình điện.
- Trường hợp mưa to, gió lớn phải lưu ý, đề phòng:
- Không trú tránh dưới cột điện, gần công trình điện khi trời mưa, giông sét, không chạm vào dây chằng, dây nối đất, thùng công tơ, kết cấu khác … ;
- Khi phát hiện: Dây điện đứt, cây ngã đổ vào đường dây, trạm điện, móng cột sạt lở, bị đổ phóng điện… thì không cho người, vật nuôi lại gần và báo ngay cho đơn vị quản lý điện hoặc chính quyền, công an địa phương;
- Cắt cầu dao điện, aptomat tổng trong nhà khi bị mưa ngập các tủ, ổ điện để tránh rò điện dẫn tới tai nạn ….;
- Không di chuyển, đi lại bằng thuyền, bè .v.v.. trong vùng ngập lụt có đường dây điện sát với mặt nước. Không buộc gia súc và thuyền bè vào cột điện. Không mang vác, lắp dựng vật dụng, công trình, vật kiến trúc gần đường dây, trạm điện để tránh nguy cơ phóng điện;
- Không sửa chữa điện khi đang mưa, bão; không leo lên mái nhà, sân thượng, và nơi có nguy cơ bị rò điện, gần đường dây điện đi qua;
- Thực hiện đầy đủ biện pháp an toàn để phòng, chống tai nạn. Chỉ đóng điện khi đã loại trừ toàn bộ hư hỏng, các hiện tượng mất an toàn.
- Cấp cứu người bị điện giật: Cần khẩn trương cắt điện, tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện bằng dụng cụ cách điện, nhanh chóng cứu chữa đồng thời gọi điện thoại cấp cứu 115.